Hợp đồng thông minh là gì (smart contract)? Cách thức hoạt động và ứng dụng?

Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu Hợp đồng thông minh là gì (smart contract)? Cách thức hoạt động, ứng dụng thực tế và lợi ích của nó?

Xem thêm:

Bạn đang xem: Hợp đồng thông minh là gì (smart contract)? Cách thức hoạt động và ứng dụng?

Renec là gì? Đào Renec (Remitano network coin) miễn phí như thế nào?

Hợp đồng thông minh là gì?

Smart Contract (Hợp Đồng Thông Minh) là một thuật ngữ mô tả một bộ giao thức đặc biệt có khả năng tự động thực hiện các điều khoản, các thoả thuận giữa các bên trong hợp đồng (ở trường hợp này là các hệ thống máy tính) nhờ sự hỗ trợ của công nghệ Blockchain.

Toàn bộ hoạt động của Smart Contract được thực hiện một cách tự động và không có sự can thiệp từ bên ngoài, hay thông qua một bên thứ ba trung gian. Những giao dịch được thực hiện bằng các hợp đồng thông minh rất minh bạch, có thể dễ dàng truy xuất được và không thể bị can thiệp hoặc đảo chiều. Các điều khoản trong Smart Contract tương đương với một hợp đồng có pháp lý và được ghi lại dưới ngôn ngữ của lập trình.

Điểm nổi bật nhất của Smart Contract là cho phép hai bên tham gia thực hiện hợp đồng một cách chính xác, an toàn và nhanh chóng; mà không cần các bên biết nhau từ trước, cũng không cần phải gặp trực tiếp để có thể làm việc với nhau, hay một bên trung gian thứ ba mà chỉ cần có kết nối Internet. Khái niệm về Smart Contract được biết đến lần đầu tiên năm bởi Nick Szabo vào 1993.

Về bản chất, các hợp đồng thông minh trên blockchain cho phép tạo ra các giao thức không cần dựa trên sự tin cậy. Tức là hai bên trong hợp đồng có thể đưa ra các cam kết thông qua blockchain mà không cần phải biết hoặc tin tưởng lẫn nhau. Họ có thể đảm bảo rằng nếu các điều kiện của hợp đồng không được thỏa mãn, hợp đồng sẽ không được thực thi. Ngoài ra, việc sử dụng hợp đồng thông minh loại bỏ nhu cầu đối với các bên trung gian, giúp giảm đáng kể chi phí hoạt động.

Tại thời điểm đó ông đã nêu ra những nguyên tắc hoạt động chính, nhưng cũng ở thời điểm ấy thì vẫn chưa có đủ công nghệ và môi trường thích hợp để hiện thực hóa nó. Thế nhưng mọi chuyện đã thay đổi với sự ra đời và phát triển của công nghệ Blockchain.

Bitcoin đã đặt ra những nền tảng cơ bản cho việc thiết lập hợp đồng thông minh trên Blockchain hay gọi tắt là “Smart Contract Blockchain”. Tuy nhiên, nó vẫn chưa thể thỏa mãn mọi yêu cầu về hợp đồng thông minh. Chỉ đến khi Ethereum và Smart Contract Ethereum xuất hiện thì ý tưởng smart contract mới được phổ biến đến cho mọi người dùng, cung cấp cho ta thêm một phương thức mới để thiết lập hợp đồng.

Bài viết này sẽ tập trung vào các hợp đồng thông minh chạy trên Máy ảo Ethereum (Ethereum Virtual Machine, EVM), một phần thiết yếu của blockchain Ethereum. Và tôi xin nhấn mạnh ba điểm chính mà bạn nên đọc và cố gắng nhớ Smart Contract là gì:

• Hợp đồng thông minh là một thỏa thuận giữa hai người dưới dạng mã máy tính. Chúng chạy trên blockchain, vì vậy chúng được lưu trữ trên cơ sở dữ liệu công cộng và không thể thay đổi.
• Các giao dịch xảy ra trong hợp đồng thông minh được xử lý bởi blockchain, có nghĩa là chúng có thể được gửi tự động mà không cần bên thứ ba. Điều này không cần sự có mặt của bên thứ ba đáng tin cậy nào!
• Các giao dịch chỉ xảy ra khi các điều kiện trong thỏa thuận được đáp ứng – không có bên thứ ba, do đó không có vấn đề với sự tin tưởng.

Hợp đồng thông minh hoạt động như thế nào?

Xem thêm : TRI KỶ là gì? Những ý nghĩa của TRI KỶ

Nói một cách đơn giản, hợp đồng thông minh hoạt động như một chương trình tất định. Nó thực thi một tác vụ cụ thể trong trường hợp thỏa mãn các điều kiện nhất định. Do đó, một hệ thống hợp đồng thông minh thường tuân theo các câu lệnh “nếu… thì…”. Bất chấp tên gọi của nó, hợp đồng thông minh thựa ra không phải là một hợp đồng pháp lý và cũng không thông minh. Chúng chỉ là một đoạn mã chạy trên một hệ thống phân tán (blockchain).

Trên mạng Ethereum, các hợp đồng thông minh chịu trách nhiệm thực thi và quản lý các hoạt động diễn ra trên blockchain khi những người dùng (địa chỉ) tương tác với nhau. Bất kỳ địa chỉ nào không phải là hợp đồng thông minh đều được gọi là tài khoản độc lập (externally owned account, EOA). Do đó, hợp đồng thông minh do máy tính kiểm soát và EOA do người dùng kiểm soát.

Về cơ bản, hợp đồng thông minh Ethereum bao gồm một mã hợp đồng và hai khóa công khai. Khóa công khai thứ nhất là khóa do người tạo hợp đồng cung cấp. Khóa còn lại đại diện cho chính hợp đồng, khóa này có vai trò như một mã định danh kỹ thuật số duy nhất cho mỗi hợp đồng thông minh.

Hợp đồng thông minh được triển khai thông qua giao dịch blockchain và chúng chỉ được kích hoạt khi một EOA (hoặc các hợp đồng thông minh khác) gọi chúng. Tuy nhiên, kích hoạt đầu tiên luôn từ phía EOA (người dùng).

Ví dụ để bạn dễ hiểu hơn:

Giả dụ bạn muốn thuê một căn hộ từ tôi. Bạn có thể trả tiền thuê nhà bằng tiền điện tử qua Blockchain. Sau đó biên nhận sẽ được đưa vào một bản hợp đồng thông minh của chúng tôi; Tôi sẽ đưa bạn mật mã vào căn hộ vào một ngày nhất định. Nếu mật mã đó không đến đúng thời hạn giữa 2 bên thống nhất, hợp đồng thông minh sẽ trả lại tiền. Nếu nó đến trước hạn, hệ thống sẽ giữ lại cả tiền và mật mã cho đến kì hạn. Hệ thống hoạt động dựa trên mệnh đề “If – Then” và được giám sát bởi hàng trăm người, vì vậy sẽ không thể có lỗi sai xảy ra trong việc giao nhận.

Lợi ích của Smart contract là gì?

Smart Contract là một ứng dụng tận dụng tất cả những điểm mạnh của công nghệ Blockchain mang lại vì vậy nó có rất nhiều lợi ích, dưới đây là các lợi ích chính của nó.

• Tự động hóa: Quá trình được thực hiện hợp đồng là tự động bằng. Đồng thời bạn chính là người tạo hợp đồng, không còn phải phụ thuộc vào môi giới, luật sư hay bất kì ai khác. Như vậy, nó cũng xóa bỏ những nguy cơ đến từ bên thứ ba
• Không bị thất lạc: Tài liệu của bạn được mã hóa trên một cuốn sổ cái chung, có nghĩa là không thể bị thất lạc. Với Blockchain, tất cả những người bạn đều có lưu trữ lại tài liệu của bạn.
• An toàn: Blockchain sẽ đảm bản sự an toàn cho tài liệu của bạn. Không một hacker nào có thể đe dọa đến chúng.
• Tốc độ: Hợp đồng thông minh sử dụng các ngôn ngữ lập trình, code phần mềm để tự động hóa các điều khoản, tiết kiệm hàng tiếng đồng hồ cho những công việc không cần thiết.
• Tiết kiệm: Hợp đồng thông minh tiết kiệm cho bạn hàng đống tiền nhờ xóa bỏ khâu trung gian.
• Chính xác: Các hợp đồng tự động không chỉ nhanh và rẻ hơn mà còn tránh được các lỗi thường thấy khi viết giấy tờ.

Ưu và nhược điểm của Smart Contract

1. Ưu điểm của Smart Contract:

• Ứng dụng của Smart Contract có thể sử dụng được trong nhiều lĩnh vực trong tương lai, hiện tại một số lĩnh vực đã triển khai smart contract bao gồm: Tiền điện tử, logistic, ngân hàng, bất động sản thậm chí là việc bầu cử.
• Tự do: Không bị một cơ quan nào quản lý
• Phân tán. Hợp đồng thông minh được sao chép và phân phối trong tất cả các nút của mạng Ethereum. Đây là một điểm khác biệt so với các giải pháp khác dựa trên các máy chủ tập trung.
• Tất định. Hợp đồng thông minh chỉ thực hiện các hành động mà chúng được thiết kế để thực hiện trong trường hợp các điều kiện được thỏa mãn. Bên cạnh đó, các kết quả của hợp đồng thông minh không đổi dù người thực hiện là ai.
• Tự động. Hợp đồng thông minh có thể tự động hóa tất cả các loại tác vụ, nó hoạt động như một chương trình tự thực hiện. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, nếu hợp đồng thông minh không được kích hoạt, nó sẽ duy trì trạng thái “không hoạt động” và sẽ không thực hiện bất kỳ hành động nào.
• Không thể sửa đổi. Không thể sửa đổi hợp đồng thông minh sau khi triển khai. Chỉ có thể “xóa” chúng nếu chức năng này đã được thêm vào từ trước. Do đó, có thể nói rằng hợp đồng thông minh giống như một mã chống giả mạo.
• Có thể tùy chỉnh. Trước khi triển khai, hợp đồng thông minh có thể được mã hóa theo nhiều cách khác nhau. Vì vậy, chúng có thể được sử dụng để tạo ra nhiều loại ứng dụng phi tập trung (Dapp). Điều này là bởi Ethereum là một blockchain có thể được sử dụng để giải quyết bất kỳ vấn đề tính toán nào (Turing complete)
• Không cần dựa trên sự tin cậy. Hai hoặc nhiều bên của hợp đồng có thể tương tác thông qua hợp đồng thông minh mà không cần biết hoặc tin tưởng lẫn nhau. Ngoài ra, công nghệ blockchain đảm bảo tính chính xác của dữ liệu.
• Minh bạch. Vì các hợp đồng thông minh dựa trên một blockchain công khai, không ai có thể thay đổi mã nguồn của chúng, mặc dù bất kỳ ai cũng có thể xem được.

2. Nhược điểm của Smart Contract:

• Tính pháp lý: Bạn sẽ không được bảo vệ quyền lợi khi xảy ra lỗi phát sinh do pháp luật các nước hiện nay chưa có chính sách để khai thác, quản lý smart contract
• Chi phí triển khai: Cần chi trả cho hệ thống cơ sở hạ tầng, máy tính, và các lập trình viên giỏi để họ triển khai.
• Rủi ro từ internet: Bản chất của Smart Contract là rất an toàn, nhưng nếu bạn để lộ một số thông tin nhạy cảm hoặc bị các hacker khai thác các thông tin đó thì chắc chắn sẽ gặp những trường hợp rắc rối.

Để tạo một Smart Contract cần những gì?

Để tạo nên một Smart Contract, bạn cần phải có những yếu cầu sau đây:

• Chủ thể hợp đồng: Smart Contract phải được cấp khả năng truy cập đến sản phẩm/dịch vụ liệt kê trong hợp đồng để có thể tự động khóa hay mở khóa chúng.
• Chữ kí điện tử: Tất cả các bên tham gia vào Smart Contract đều phải đồng ý triển khai thỏa thuận bằng các khóa cá nhân (chữ kí điện tử) của họ.
• Điều khoản hợp đồng: Điều khoản trong Smart Contract có dạng là một chuỗi các hoạt động. Và các bên tham gia hợp đồng đều phải ký chấp nhận nó.
• Nền tảng phân quyền: Smart Contract sau khi hoàn tất sẽ được tải lên Blockchain của nền tảng phân quyền tương ứng và được phân phối về cho các node của nền tảng ấy.

Các ứng dụng của hợp đồng thông minh

Xem thêm : Ngôn ngữ lập trình là gì?

Theo ông Jerry Cuomo, phó chủ tịch về công nghệ Blockchain của công ty IBM, tin rằng Smart Contract – hợp đồng thông minh có thể sử dụng trong nhiều trường hợp, từ dịch vụ tài chính, chăm sóc sức khỏe đến bảo hiểm. Dưới đây là một số ví dụ về các ứng dụng của nó:

1. Sử dụng cho các cuộc Bầu cử

Việc thao tứng kết quả bầu cử là rất khó, tuy nhiên vẫn có thể xảy ra, nhưng hợp đồng thông minh thì sẽ bao giờ có thể thao túng. Bởi vì những phiếu vote được bảo vệ bởi sổ cái sẽ cần được giải mã và cần phải có một quyền truy cập đủ mạnh để tiếp cận nó. Và sự thực là không ai nắm trong tay quyền lực như vậy trong blockchain.

2. Sử dụng cho các nhà quản lý

Blockchain không chỉ cung cấp một sổ cái đáng tin cậy, mà còn loại bỏ những rủi ro nhờ vào một hệ thống tự động, minh bạch và chính xác. Thông thường, hoạt động kinh doanh thường không phải lúc nào cũng thuận lợi do phải đợi sự đồng thuận hay giải quyết các vấn đề bên ngoài và nội bộ. Sổ cái Blockchain sẽ giải quyết việc này.

Vào năm 2015, Tập đoàn Trust & Clearing (DTCC) đã sử dụng một sổ cái Blockchain để lưu trữ thông tin về tài sản chứng khoán trị giá 1.500 nghìn tỷ USD, đồng nghĩa với 345 triệu giao dịch.

3. Logistics (Chuỗi cung ứng)

Chuỗi cung ứng trong bất kì doanh nghiệp nào đều là một hệ thống kéo dài và gồm nhiều bộ phận khác nhau. Mỗi bộ phận đều có những công việc nhất định, mà phải làm tuần tự. Và phải được ghi lại để khi xảy ra phát sinh còn biết vấn đề ở đâu

Đây là một quá trình dài hơi và kém năng suất, nhưng với Smart Contract thì mỗi bộ phận tham gia đều có thể theo dõi tiến trình công việc để từ đó hoàn thành nhiệm vụ đúng hạn. Smart contract bảo đảm tính minh bạch trong điều khoản hợp đồng, chống gian lận.

Nó còn có thể cung cấp cho ta khả năng giám sát quá trình cung ứng nếu như được tích hợp chung với Mạng lưới vạn vật kết nối bằng Internet (Internet of Things).

4. Dịch vụ y tế

Với Smart Contract thì hồ sơ bệnh lý của người bệnh sẽ được mã hóa và lưu trữ trên Blockchain với một khóa riêng, chỉ những người có khóa đó mới có thể truy cập vào xem hồ sơ được. Đồng thời các hóa đơn cho các cuộc phẫu thuật được lưu trữ trên Blockchain và được tự động chuyển cho bên bảo hiểm. Sổ cái cũng có thể được sử dụng trong việc quản lý chăm sóc y tế, ví dụ như giám sát thuốc men, kết quả xét nghiệm và quản lý các nguồn cung y tế.

Bên cạnh đó Smart contract còn có vô vàn ứng dụng khác, ví dụ như trong quản lí, dịch vụ ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, ……..

Lời kết

Trên đây là bài viết “Smart Contract (Hợp đồng thông minh) là gì? Cách hoạt động, Ứng dụng, Lợi ích của nó là gì?”, hy vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều điều bổ ích về hợp đồng thông minh – Smart Contract.

Nguồn: https://25giay.vn
Danh mục: Hỏi Đáp